¿Cales son as exencións ás que ten dereito unha persoa con minusvalidez?
A) Exención do imposto especial sobre determinados medios de transporte
- Exención do imposto de matriculación
Ley 38/1992, de 28 de diciembre, de Impuestos Especiales.
Encárgase de tramitalo o concesionario ao adquirir un vehículo
Os vehículos automóbiles matriculados a nome de persoas con discapacidade para o seu uso exclusivo, sempre que concorran os seguintes requisitos, encóntranse exentos do IEDMT:
- Que transcorresen polo menos 4 anos dende a matriculación doutro vehículo en análogas condicións. Non obstante, este requisito non se esixirá en supostos de sinistro total dos vehículos, debidamente acreditado.
- Que non sexan obxecto dunha transmisión posterior por actos «inter vivos» durante o prazo dos 4 anos seguintes á data da súa matriculación.
- Que se obteña a previa certificación de discapacidade do IMSERSO ou entidade xestora correspondente á Comunidade Autónoma que teña transferida a súa xestión.
Para solicitar a exención presentarase o modelo 05 ante a Administración tributaria, con anterioridade á matriculación do vehículo. En ningún caso, poderá matricularse definitivamente o vehículo ata que non se produza o recoñecemento do beneficio fiscal por parte da Administración.
Á solicitude deberán acompañarse os seguintes documentos:
- Certificación de discapacidade expedida polo IMSERSO ou entidade xestora correspondente á Comunidade Autónoma que teña transferida a súa xestión.
- Ficha Técnica do vehículo.
- Certificado da Compañía Aseguradora no suposto de producirse sinistro total no seu vehículo adquirido en análogas condicións no transcurso de 4 anos.
(Datos extraidos da páxina web da Agencia Tributaria. ENLACE DIRECTO AQUI)
- Exención do imposto de circulación
Solicítase na Xunta Municipal correspondente ao domicilio da persoa con discapacidade. Só aplicarase a un vehículo no caso de ter máis dun.
- IVE Reducido para a adquisición de vehículos a motor (para que apliquen o 4% de IVE en vez do 16%)
Hai que solicitalo na Delegación de Facenda máis próxima ao domicilio. Hai que presentar o Certificado de Discapacidade. Se debe facer xusto antes da compra do vehículo, porque ten unha validez soamente dun mes dende que se recibe no domicilio.
Aplícase o tipo reducido do 4%, e non do 18%, tanto na compra do vehículo (artículo 91. 2.1. 4º Ley 37/1992) como as adaptacións dos mesmos (artículo 91. dos.2 Ley 37/1992)
B) Exencións fiscais e de impostos patrimoniais.
Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas (IRPF)
Segundo dispón o artigo 1 da Lei 35/2006, do 28 de novembro, do Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas (IRPF), é un imposto estatal que se esixe ás persoas físicas, considerando os principios de igualdade, xeneralidade e progresividade, polas rendas obtidas de diversas fontes (salarios, intereses bancarios....). Á hora de fixar a contía que a cada persoa lle corresponde pagar téñense en conta as súas circunstancias persoais e familiares.
No apartado terceiro do artigo 60 da Lei 35/2006, do 28 de novembro, do Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas (IRPF) establécese que, para os efectos deste Imposto, terán a consideración de persoas con discapacidade os contribuíntes que acrediten, nas condicións que regulamentariamente se establezan, un grao de minusvalidez igual ou superior ao 33 por cento.
En particular, considerarase acreditado un grao de minusvalidez igual ou superior ao 33 por cento no caso dos pensionistas da Seguridade Social que teñan recoñecida unha pensión de incapacidade permanente total, absoluta ou grande invalidez e no caso dos pensionistas de clases pasivas que teñan recoñecida unha pensión de xubilación ou retiro por incapacidade permanente para o servizo ou inutilidade. Igualmente, considerarase acreditado un grao de minusvalidez igual ou superior ao 65 por cento, cando se trate de persoas cuxa incapacidade sexa declarada xudicialmente, aínda que non alcance o devandito grao.
Hai determinadas rendas que no artigo 7 da Lei 35/2006, do 28 de novembro, do Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas (IRPF), se consideran exentas para os efectos do imposto, é dicir, non se tributaría pola súa obtención. Entre esas rendas estarían as seguintes:
- As prestaciones recoñecidas ao contribuyente pola Seguridade Social ou polas entidades que a substitúan como consecuencia de incapacidade permanente absoluta ou gran invalidez. Así mesmo, as prestaciones recoñecidas aos profesionais non integrados no réxime especial da Seguridade Social dos traballadores por conta propia ou autónomos polas mutualidades de previsión social que actúen como alternativas ao réxime especial da Seguridade Social mencionado, sempre que se trate de prestaciones en situacións idénticas ás previstas para a incapacidade permanente absoluta ou gran invalidez da Seguridade Social. A cuantía exenta terá como límite o importe da prestación máxima que recoñeza a Seguridade Social polo concepto que corresponda. O exceso tributará como rendemento do traballo, entendéndose producido, en caso de concurrencia de prestaciones da Seguridade Social e das mutualidades antes citadas, nas prestaciones destas últimas.
- As prestaciones económicas percibidas de institucións públicas con motivo do acollemento de persoas con discapacidad, maiores de 65 anos ou menores, así como as axudas económicas outorgadas por institucións públicas a persoas con discapacidad cun grado de discapacidad igual ou superior ao 65 por cento ou maiores de 65 anos para financiar a súa estancia en residencias ou centros de día, sempre que o resto das súas rendas non excedan do dobre do indicador público de renda de efectos múltiples.
- As prestaciones por desemprego recoñecidas pola respectiva entidade xestora cando se perciban na modalidade de pago único establecida no Real Decreto 1044/1985, de 19 de xuño, polo que se regula o abono da prestación por desemprego na súa modalidade de pago único, co límite de 12.020 euros, sempre que as cantidades percibidas destínense ás finalidades e nos casos previstos na citada norma. O límite establecido no párrafo anterior non se aplicará no caso de prestaciones por desemprego percibidas por traballadores con discapacidad que se convertan en traballadores autónomos, nos términos do artigo 31 da Lei 50/1998, de 30 de decembro, de medidas fiscais, administrativas e da orde social.
- Os rendementos do traballo derivados das prestaciones obtidas en forma de renda polas persoas con discapacidad correspondentes ás achegas ás que se refire o artigo 53 desta Lei - sistemas de previsión social constituídos a favor de persoas con discapacidad -, así como os rendementos do traballo derivados das achegas a patrimonios protexidos a que se refire a disposición adicional decimoctava desta Lei, ata un importe máximo anual conxunto de tres veces o indicador público de renda de efectos múltiples.
Tamén se considera a discapacidad do contribuyente para practicar unha disminución dos rendementos de traballo que son obxecto de tributación. Neste sentido, no apartado 3 do artigo 20 da Lei do imposto establécese que con carácter adicional aos supostos xerais previstos neste sentido, as persoas con discapacidad que obteñan rendementos do traballo como traballadores activos poderán minorar o rendemento neto do traballo en 3.264 euros anuais. Dita redución será de 7.242 euros anuais, para as persoas con discapacidad que sendo traballadores activos acrediten necesitar axuda de terceiras persoas ou movilidad reducida, ou un grado de discapacidad igual ou superior ao 65 por cento. De igual forma, no artigo 32.2.1.º da Lei determínase que, adicionalmente, as persoas con discapacidad que obteñan rendementos netos derivados do exercicio efectivo de actividades económicas, poderán minorar o rendemento das mesmas en 3.264 euros anuais. Dita redución será de 7.242 euros anuais para persoas con discapacidad que exerzan de forma efectiva unha actividade económica e acrediten necesitar axuda de terceiras persoas ou movilidad reducida ou un grado de discapacidad igual ou superior ao 65%.
Por outra banda, a cantidade a pagar en concepto de IRPF redúcese en función de diferentes circunstancias persoais e familiares do contribuyente, entre elas a discapacidad.
Así, o artigo 60 da Lei do imposto, establece o mínimo por discapacidad, que será a suma do mínimo por discapacidad do contribuyente e do mínimo por discapacidad de ascendientes e descendientes.
O mínimo por discapacidad do contribuyente será de 2.316 euros anuais cando sexa unha persoa con discapacidad e 7.038 euros anuais cando sexa unha persoa con discapacidad e acredite un grado de discapacidad igual ou superior ao 65 por cento.
Devandito mínimo aumentarase, en concepto de gastos de asistencia, en 2.316 euros anuais cando acredite necesitar axuda de terceiras persoas ou movilidad reducida, ou un grado de discapacidad igual ou superior ao 65 por cento.
O mínimo por discapacidad de ascendientes ou descendientes será de 2.316 euros anuais por cada un dos descendientes ou ascendientes que xeren dereito á aplicación do mínimo a que se refiren os artigos 58 e 59 desta Lei ? nos que se regulan os mínimos por descendientes e ascendientes que convivan co contribuyente -, que sexan persoas con discapacidad, calquera que sexa a súa idade. O mínimo será de 7.038 euros anuais, por cada un deles que acrediten un grado de discapacidad igual ou superior ao 65 por cento.
Devandito mínimo aumentarase, en concepto de gastos de asistencia, en 2.316 euros anuais por cada ascendiente ou descendiente que acredite necesitar axuda de terceiras persoas ou movilidad reducida, ou un grado de discapacidad igual ou superior ao 65 por cento.
A ese mínimo por discapacidad súmanse os mínimos por ascendientes e descendientes que convivan co contribuyente, considerándose que existe tal convivencia no caso de descendientes ou ascendientes que, dependendo do mesmo, estean internados en centros especializados.
No que respecta aos descendientes, o artigo 58 da Lei dispón que:
Os contribuyentes poderán reducir en concepto de mínimo por descendientes, por cada un deles menor de vinte e cinco anos ou con discapacidad calquera que sexa a súa idade, sempre que conviva co contribuyente e non teña rendas anuais, excluídas as exentas, superiores a 8.000 euros, a cantidade de:
1.836 euros anuais polo primeiro.
2.040 euros anuais polo segundo.
3.672 euros anuais polo terceiro.
4.182 euros anuais polo cuarto e seguintes.
Por outra banda, cando o descendiente sexa menor de tres anos, o mínimo a que se refire o apartado 1 anterior aumentarase en 2.244 euros anuais.
No artigo 61.4 da Lei 35/2006, relativo á aplicación do mínimo do contribuyente por descendientes, ascendientes e discapacitados, establécese que:
Non obstante o disposto no apartado anterior, en caso de falecemento dun descendiente que xere o dereito ao mínimo por descendientes, a cuantía será de 1.836 euros anuais por descendiente
No que aos ascendientes refírese, o artigo 59 da Lei establece que:
O mínimo por ascendientes será de 918 euros anuais, por cada un deles maior de 65 anos ou con discapacidad calquera que sexa a súa idade que conviva co contribuyente e non teña rendas anuais, excluídas as exentas, superiores a 8.000 euros.
Entre outros casos, considerarase que conviven co contribuyente os ascendientes discapacitados que, dependendo do mesmo, sexan internados en centros especializados.
Cando o ascendiente sexa maior de 75 anos, o mínimo a que se refire o apartado 1 anterior aumentarase en 1.122 euros anuais.
A feixes, no artigo 15.3 da Lei 35/2006, de 28 de novembro, do Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas (IRPF), establécese que sobre a base imponible do imposto practicaranse diversas reducións, entre elas, as previstas por atención a situacións de dependencia e envejecimiento e pensións compensatorias.
Así, o Capítulo II do Título IV da Lei dedícase a regular as reducións a aplicar por razón de dependencia ou envejecimiento. Concretamente:
No artigo 53 contémplanse as reducións por achegas e contribucións a sistemas de previsión social constituídos a favor de persoas con discapacidade, dispoñéndose o seguinte en relación coas mesmas:
As achegas realizadas a plans de pensións a favor de persoas con discapacidad cun grado de discapacidad física ou sensorial igual ou superior ao 65 por cento, psíquica igual ou superior ao 33 por 100, así como de persoas que teñan unha incapacidade declarada judicialmente con independencia do seu grado, de acordo co previsto na disposición adicional décima desta Lei, poderán ser obxecto de redución na base imponible cos seguintes límites máximos:
As achegas anuais realizadas a plans de pensións a favor de persoas con discapacidad coas que exista relación de parentesco ou tutoría, co límite de 10.000 euros anuais.
Iso sen prexuízo das achegas que poidan realizar aos seus propios plans de pensións, de acordo cos límites establecidos no artigo 52 desta lei.
As achegas anuais realizadas polas persoas con discapacidad partícipes, co límite de 24.250 euros anuais.
O conxunto das reducións practicadas por todas as persoas que realicen achegas a favor dunha mesma persoa con discapacidad, incluídas as da propia persoa con discapacidad, non poderá exceder de 24.250 euros anuais. A estes efectos, cando concorran varias achegas a favor da persoa con discapacidad, haberán de ser obxecto de redución, en primeiro lugar, as achegas realizadas pola propia persoa con discapacidad, e só si as mesmas non alcanzasen o límite de 24.250 euros sinalado, poderán ser obxecto de redución as achegas realizadas por outras persoas ao seu favor na base imponible destas, de forma proporcional, sen que, en ningún caso, o conxunto das reducións practicadas por todas as persoas que realizan achegas a favor dunha mesma persoa con discapacidad poida exceder de 24.250 euros.
As achegas que non puidesen ser obxecto de redución na base imponible por insuficiencia da mesma poderán reducirse nos cinco exercicios seguintes. Esta regra non resultará de aplicación ás achegas e contribucións que excedan dos límites previstos neste apartado 1.
O réxime regulado neste artigo tamén será de aplicación ás achegas a mutualidades de previsión social, ás curmás satisfeitas aos plans de previsión asegurados, aos plans de previsión social empresarial e aos seguros de dependencia que cumpran os requisitos previstos no artigo 51 e na disposición adicional décima desta lei. En tal caso, os límites establecidos no apartado 1 anterior serán conxuntos para todos os sistemas de previsión social constituídos a favor de persoas con discapacidad.
As achegas a estes sistemas de previsión social constituídos a favor de persoas con discapacidad, realizadas polas persoas ás que se refire o apartado 1 da disposición adicional décima desta lei, non estarán suxeitas ao Imposto sobre Sucesións e Donaciones.
Aos efectos da percepción das prestaciones e da disposición anticipada de dereitos consolidados ou económicos en supostos distintos dos previstos na disposición adicional décima desta Lei, aplicarase o disposto nos apartados 8 e 9 do artigo 51 desta Lei.
No artigo 54, pola súa banda, establécense as reducións por achegas aos patrimonios protexidos das persoas con discapacidad regulados na Lei 41/2003, de 18 de novembro. En relación con tales achegas, cuxo tratamento fiscal para a propia persoa discapacitada contémplase na Disposición Adicional Decimoctava da Lei establécese que:
As achegas ao patrimonio protexido da persoa con discapacidad efectuadas polas persoas que teñan co mesmo unha relación de parentesco en liña directa ou colateral ata o terceiro grado inclusive, así como polo cónyuge da persoa con discapacidad ou por aqueles que o tivesen ao seu cargo en réxime de tutela ou acollemento, darán dereito a reducir a base imponible do aportante, co límite máximo de 10.000 euros anuais.
O conxunto das reducións practicadas por todas as persoas que efectúen achegas a favor dun mesmo patrimonio protexido non poderá exceder de 24.250 euros anuais.
A estes efectos, cando concorran varias achegas a favor dun mesmo patrimonio protexido, as reducións correspondentes a devanditas achegas haberán de ser minoradas de forma proporcional sen que, en ningún caso, o conxunto das reducións practicadas por todas as persoas físicas que realicen achegas a favor dun mesmo patrimonio protexido poida exceder de 24.250 euros anuais.
As achegas que excedan dos límites previstos no apartado anterior darán dereito a reducir a base imponible dos catro períodos impositivos seguintes, ata esgotar, no seu caso, en cada un deles impórtelos máximos de redución.
O disposto no párrafo anterior tamén resultará aplicable nos supostos en que non proceda a redución por insuficiencia de base imponible.
Cando concorran nun mesmo período impositivo reducións da base imponible por achegas efectuadas no exercicio con reducións de exercicios anteriores pendentes de aplicar, practicaranse en primeiro lugar as reducións procedentes dos exercicios anteriores, ata esgotar impórtelos máximos de redución.
Tratándose de achegas non dinerarias tomarase como importe da achega o que resulte do previsto no artigo 18 da Lei 49/2002, de 23 de decembro, de réxime fiscal das entidades sen fins lucrativos e dos incentivos fiscais ao mecenazgo.
Non xerarán o dereito a redución as achegas de elementos afectos á actividade que efectúen os contribuyentes deste Imposto que realicen actividades económicas.
En ningún caso darán dereito a redución as achegas efectuadas pola propia persoa con discapacidad titular do patrimonio protexido.
A disposición de calquera ben ou dereito aportado ao patrimonio protexido da persoa con discapacidad efectuada no período impositivo en que se realiza a achega ou nos catro seguintes terá as seguintes consecuencias fiscais:
Si o aportante foi un contribuyente por este Imposto, deberá repoñer as reducións na base imponible indebidamente practicadas mediante a presentación da oportuna autoliquidación complementaria con inclusión dos intereses de demora que procedan, no prazo que medie entre a data en que se produza a disposición e a finalización do prazo reglamentario de declaración correspondente ao período impositivo en que se realice dita disposición.
O titular do patrimonio protexido que recibiu a achega deberá integrar na base imponible a parte da achega recibida que deixase de integrar no período impositivo en que recibiu a achega como consecuencia da aplicación do disposto na letra w) do artigo 7 desta Lei, mediante a presentación da oportuna autoliquidación complementaria con inclusión dos intereses de demora que procedan, no prazo que medie entre a data en que se produza a disposición e a finalización do prazo reglamentario de declaración correspondente ao período impositivo en que se realice dita disposición.
Nos casos en que a achega realizouse ao patrimonio protexido dos parentes, cónyuges ou persoas a cargo dos traballadores en réxime de tutela ou acollemento, a que se refire o apartado 1 deste artigo, por un suxeito pasivo do Imposto sobre Sociedades, a obrigación descrita no párrafo anterior deberá ser cumprida por devandito traballador.
Aos efectos do disposto no apartado 5 do artigo 43 do texto refundido da Lei do Imposto sobre Sociedades, o traballador titular do patrimonio protexido deberá comunicar ao empleador que efectuou as achegas, as disposicións que se realizaron no período impositivo.
Nos casos en que a disposición efectuouse no patrimonio protexido dos parentes, cónyuges ou persoas a cargo dos traballadores en réxime de tutela ou acollemento, a comunicación a que se refire o párrafo anterior tamén deberá efectuala devandito traballador.
A falta de comunicación ou a realización de comunicacións falsas, incorrectas ou inexactas constituirá infracción tributaria leve. Esta infracción sancionarase con multa pecuniaria fixa de 400 euros.
A sanción imposta de acordo co previsto neste apartado reducirase conforme ao disposto no apartado 3 do artigo 188 da Lei 58/2003, de 17 de decembro, Xeral Tributaria.
Aos efectos previstos neste apartado, tratándose de bens ou dereitos homogéneos entenderase que foron dispostos os aportados en primeiro lugar.
Non se aplicará o disposto neste apartado en caso de falecemento do titular do patrimonio protexido, do aportante ou dos traballadores aos que se refire o apartado 2 do artigo 43 do texto refundido da Lei do Imposto sobre Sociedades.
Finalmente, dentro das deducións por investimento en vivenda habitual, reguladas no artigo 68.4.º da Lei, contémplase a que poden practicar os contribuyentes cuxa base imponible sexa inferior a 24.107,20 euros anuais que efectúen obras e instalacións de adecuación na mesma, incluídos os elementos comúns do edificio e os que sirvan de paso necesario entre a leira e a vía pública, coas seguintes especialidades:
- As obras e instalacións de adecuación deberán ser certificadas pola Administración competente como necesarias para a accesibilidad e comunicación sensorial que facilite o desenvolvimiento digno e adecuado das persoas con discapacidad, nos términos que se establezan reglamentariamente.
- Darán dereito a dedución as obras e instalacións de adecuación que deban efectuarse na vivenda habitual do contribuyente, por razón da discapacidad do propio contribuyente ou do seu cónyuge ou un parente, en liña directa ou colateral, consanguínea ou por afinidad, ata o terceiro grado inclusive, que conviva con el.
- A vivenda debe estar ocupada por calquera das persoas a que se refire o párrafo anterior a título de propietario, arrendatario, subarrendatario ou usufructuario.
- A base máxima desta dedución, independientemente da fixada no número 1.º do artigo 68, será de:
Cando a base imponible sexa igual ou inferior a 17.707,20 euros anuais: 12.080 euros anuais,
Cando a base imponible estea comprendida entre 17.707,20 e 24.107,20 euros anuais: 12.080 euros menos o resultado de multiplicar por 1,8875 a diferenza entre a base imponible e 17.707,20 euros anuais.
- A porcentaxe de dedución será o 10 por cento.
- Entenderase como circunstancia que necesariamente esixe o cambio de vivenda cando a anterior resulte inadecuada en razón á discapacidad.
- Tratándose de obras de modificación dos elementos comúns do edificio que sirvan de paso necesario entre a leira urbana e a vía pública, así como as necesarias para a aplicación de dispositivos electrónicos que sirvan para superar barreiras de comunicación sensorial ou de promoción da súa seguridade, poderán aplicar esta dedución ademais do contribuyente a que se refire a letra b) anterior, os contribuyentes que sexan copropietarios do inmueble no que se atope a vivenda.
PREVISIÓNS TRIBUTARIAS DA LEI 41/2003, DO 18 DE NOVEMBRO, DE PROTECCIÓN PATRIMONIAL DAS PERSOAS CON DISCAPACIDADE
Unha Lei de vital importancia en materia de discapacidade é a Lei 41/2003, do 18 de novembro, de protección patrimonial das persoas con discapacidade e de modificación do Código Civil, da Lei de Axuizamento Civil e da normativa tributaria con esta finalidade.
O obxecto desta Lei, segundo dispón o seu artigo 1, é favorecer a achega a título gratuíto (sen recibir unha contraprestación a cambio) de bens e dereitos ao patrimonio das persoas con discapacidade e establecer mecanismos axeitados para garantir o destino de tales bens e dereitos, así como dos froitos, produtos e rendementos destes, á satisfacción das necesidades vitais dos discapacitados.
Pola súa banda, o artigo 2.2 determina que haberán de reputar se como persoas con discapacidade, para os efectos da devandita Lei:
As afectadas por unha discapacidade psíquica igual ou superior ao 33 por cento.
As afectadas por unha discapacidade física ou sensorial igual ou superior ao 65 por cento.
(APARTADO B) EXTRAÍDO DE DISCAPNET)
C) Exención en taxas para estudantes.
Una de las medidas más importantes que se han adoptado en los últimos años en relación con los estudiantes universitarios con discapacidad ha sido el reconocimiento de la exención del pago de los precios públicos universitarios. Esta medida tiene su origen en el artículo 30 de la Ley 13/1982, de 30 de abril, de Integración Social de Minusválidos (LISMI), que establece el derecho a la gratuidad de la enseñanza, en las instituciones de carácter general, en las de atención particular y en los centros especiales.
heterogeneidad en la aplicación de la exención de precios públicos cambia en el año 2007 a raíz de la aprobación de la Ley Orgánica de Modificación de la Ley Orgánica de Universidades (LOMLOU). Esta norma modifica el artículo 45.2 que queda redactado de la siguiente manera «Con objeto de que nadie quede excluido del estudio en la Universidad por razones económicas, el Gobierno y las Comunidades Autónomas, así como las propias Universidades, instrumentarán una política de becas, ayudas y créditos para el alumnado y, en el caso de las Universidades Públicas, establecerán asimismo, modalidades de exención parcial o total del pago de los precios públicos por prestación de servicios académicos. En todos los casos, se prestará especial atención a las personas con cargas familiares, víctimas de la violencia de género y personas con dependencia o discapacidad, garantizando así su acceso y permanencia a los estudios universitarios». Además amplia lo establecido en la Disposición Adicional 24ª de la Ley Orgánica de Universidades (LOU), dedicada a la inclusión de este colectivo en la Universidad, reconociendo que «los estudiantes con discapacidad, considerándose por tales aquellos comprendidos en el artículo 1.2 de la Ley 51/2003, de 2 de diciembre, de igualdad de oportunidades, no discriminación y accesibilidad universal de las personas con discapacidad tendrán derecho a la exención total de tasas y precios públicos en los estudios conducentes a la obtención de un título universitario».
Así pues, con estas dos incorporaciones a la Ley Orgánica de Universidades, se plasman igualmente, los pronunciamientos de los Tribunales de Justicia sobre el alcance del artículo 30 de la LISMI, reconociendo el legislador la gratuidad de los precios públicos conducentes a la obtención de un título universitario.
Tras esta reforma legislativa, a partir del curso académico 2007/2008, las Comunidades Autónomas asumieron este mandato legal, de modo que se homogeneizó esta medida en favor de la exención de precios públicos universitarios a estudiantes con discapacidad
En relación al curso académico actual, todas las Comunidades Autónomas reconocen el mandato LOU, en las diferentes normas que fijan los precios públicos y tasas a satisfacer por la prestación de servicios académicos y administrativos universitarios para el presente curso. En cuanto los elementos característicos de esta exención, su alcance y algunas peculiaridades, debemos comenzar advirtiendo que en la actualidad, conviven planes de estudios distintos en cada una de las Titulaciones. Con la puesta en marcha de las nuevas titulaciones de Grado y Posgrado, emanadas del Espacio Europeo de Educación Superior, se observa como éstas coexisten con titulaciones universitarias llamadas a extinguirse (Licenciaturas y Diplomaturas). Esta distinción queda recogida en la normativa autonómica analizada, en la que se fijan los precios públicos de los Grados, Másteres Oficiales y Doctorado, todos ellos créditos ECTS, así como los precios de los créditos de las Licenciaturas y Diplomaturas. Con independencia de ello, el alcance de la exención de precios públicos abarca todas estas titulaciones, en cumplimiento del mandato contenido en la LOU. Las personas beneficiarias de esta exención, son aquellos/as estudiantes que tengan reconocido un grado de discapacidad igual o superior al 33%. Deberán acreditarlo mediante el certificado de discapacidad emitido por el órgano autonómico competente para su concesión
En cuanto a las particularidades contenidas en la normativa autonómica, algunas Comunidades Autónomas, como es el caso de Asturias, Cantabria, Cataluña, Comunidad Valenciana, Extremadura, La Rioja, País Vasco y UNED establecen que los importes de los precios públicos por servicios académicos no satisfechos por los alumnos beneficiarios serán compensados por parte de la Comunidad Autónoma a la Universidad, o por la Administración General del Estado en el caso de la UNED.
Sin embargo, cabe advertir que en materia de compensación, existe actualmente un conflicto competencial ya que algunas CCAA que no abonan esta compensación a las Universidades, lo hacen sobre la base de que debe ser el Estado el obligado a ello al haberlo regulado mediante la LOMLOU y no ellas. En consecuencia, esgrimen que debiera ser el Estado quien compensase directamente a las Universidades mediante la transferencia directa de tales cantidades. Por tanto, en esta situación, existen dos Administraciones implicadas: el Estado que regula la gratuidad en la LISMI y en la Ley Orgánica de Modificación de la Ley Orgánica de Universidades (LOMLOU) y por otro, las CCAA que, en virtud del art. 81.3 LOU, fija los precios públicos. Ante tal situación, urge un acuerdo entre Estado, CCAA y Conferencia de Rectores de las Universidades Españolas (CRUE) para determinar finalmente la Administración encargada de asumir dicho gasto.
Por otra parte, algunas Comunidades Autónomas como Cantabria, Castilla – La Mancha y Extremadura, disponen que para ser beneficiario de esta exención, anteriormente los estudiantes con discapacidad deben haber solicitado una beca general del Ministerio o de la Comunidad Autónoma, y en caso de denegación, tendrán derecho a la misma. La normativa autonómica de estas tres Comunidades Autónomas establece que todo aquel beneficiario de una beca, queda exento de satisfacer los precios públicos de matrícula.
En relación a la primera matricula, donde la gran mayoría de Universidades exigen la matriculación en un número determinado de créditos –generalmente todo el primer curso-, las Comunidades de Madrid, Baleares y País Vasco, eximen a los estudiantes con discapacidad de esa obligación. Es una cuestión que se tendrá que ir extendiendo al resto de Comunidades Autónomas, ya que muchos estudiantes con discapacidad, requieren más tiempo para cursar sus estudios universitarios. La justificación legal de esta medida la encontramos en la Convención Internacional sobre los Derechos de las Personas con Discapacidad, que obliga a realizar ajustes razonables en el ámbito educativo.
Debemos resaltar el caso del País Vasco, que en su Orden de precios públicos universitarios para el curso académico 2012/2013, incorpora un Capítulo de Ayudas al Transporte Adaptado para Estudiantes Universitarios con Discapacidad. Igualmente, en su artículo 9 establece una ayuda especial para estudiantes afectados de una discapacidad, permitiéndoles a aquellos con una discapacidad igual o superior al 65% reducir su carga lectiva hasta en un 50%, sin reducción alguna en la cuantía de las ayudas. Además, determina que quienes opten por la matrícula completa obtendrán un incremento del 50% en todos los componentes de beca que les correspondan, a excepción de la exención de precios públicos
Normas reguladoras de la exención de precios públicos en el curso académico 2013/2014
